16 mrt Het virus verspreiden, een misdrijf?

De situatie in het buitenland

In Italië werd onlangs aangekondigd dat mensen die symptomen van het virus vertonen en zichzelf toch niet isoleren, het risico lopen op vervolging, eventueel zelfs wegens moord.

Hoewel het nog niet zo ver is gekomen in Italië en er in België nog maar net maatregelen werden aangekondigd, is het toch nuttig even stil te staan bij de mogelijke, juridische kwalificatie van het zich niet isoleren.

België heeft geen wetgeving opgesteld die specifiek de overdracht van ziektes bestraft, zoals bijvoorbeeld wel het geval is in de VS, het VK, Noorwegen, Denemarken, Oostenrijk en Zwitserland.

De situatie in België

Ingeval het Belgisch Openbaar Ministerie de overdracht van bepaalde ziektes, zoals bijvoorbeeld HIV, wil bestraffen, zal er vooral gebruik gemaakt worden van het algemene Strafwetboek.

Meer bepaald zal een dergelijke overdracht of besmetting gekwalificeerd worden als (i) ‘het opzettelijk doden of opzettelijk toebrengen van een lichamelijk letsel’ of (ii) het ‘onopzettelijk doden of onopzettelijk toebrengen van een lichamelijk letsel’.

Weigeren jezelf te isoleren bij het vertonen van symptomen zou dus mogelijks ook onder één van deze kwalificaties kunnen vallen.

Het opzettelijk doden of opzettelijk toebrengen van een lichamelijk letsel

Wat betreft het opzettelijk doden of ‘doodslag’, vooraleer hier sprake van is, moet voldaan zijn aan drie voorwaarden:

– het oogmerk om te doden;
– het feit van doden, ongeacht of de dood direct intreedt;
– veroorzaakt bij een andere persoon.

Ingeval van het weigeren jezelf te isoleren, zal dus moeten worden aangetoond dat er een oogmerk is om te doden én, bovendien, dat er een oorzakelijk verband bestaat tussen de weigering en de dood van de ander vooraleer er sprake is van doodslag.

Aan deze voorwaarden zal dus zeer zelden voldaan zijn, wanneer men louter weigert om zichzelf te isoleren ondanks symptomen die wijzen op besmetting met het virus.

Wat betreft het opzettelijk toebrengen van een lichamelijk letsel, ook hier moet voldaan zijn aan enkele voorwaarden, namelijk:

– de slagen en verwondingen zijn toegebracht aan een andere levende, menselijke persoon;
– de feiten moeten opzettelijk zijn gepleegd;
– er moeten slagen en verwondingen zijn toegebracht.

In dit opzicht, kan de besmetting met het virus wel degelijk beschouwd worden als een vorm van slagen en verwondingen omdat er sprake is van ‘een schadelijk effect ten aanzien van de fysieke integriteit van een persoon door ziektekundige veranderingen binnen het lichaam die leiden tot een verzwakking van het immuunsysteem’.

Maar, opnieuw, er zal moeten aangetoond worden dat de ander opzettelijk besmet werd, naar aanleiding van het weigeren zichzelf te isoleren.

Het onopzettelijk doden of onopzettelijk toebrengen van een lichamelijk letsel

Met betrekking tot het onopzettelijk doden of het onopzettelijk toebrengen van een lichamelijk letsel, dezelfde voorwaarden zijn hier van toepassing maar, in tegenstelling tot wat hierboven gesteld wordt, is er in deze gevallen geen opzet noodzakelijk vooraleer er sprake is van een strafbaar handelen.

Het weigeren zichzelf te isoleren en het bijgevolg besmetten van andere personen, kan in dit opzicht dus strafbaar zijn, als een vorm van het onopzettelijk doden of onopzettelijk toebrengen van lichamelijke letsels, alleen al wanneer men het kwaad veroorzaakt door een gebrek aan voorzichtigheid of voorzorg, ook al heeft men niet eens het oogmerk schade toe te brengen aan de ander.

Wel dient, ingeval van onopzettelijk doden, nog steeds rekening gehouden te worden met de voorwaarde dat een oorzakelijk verband moet bestaan tussen de dood van de ander en de besmetting.

Maar dus, wanneer dat oorzakelijk verband effectief aanwezig zou zijn, is er juridisch gezien de kans dat men, wanneer men weigert zich te isoleren – ondanks symptomen van besmetting – en bijgevolg iemand besmet, vervolgd zou kunnen worden wegens onopzettelijke doodslag.

Theorie versus praktijk

Weigeren jezelf te isoleren ondanks het vertonen van symptomen, kan dus ook in België een misdrijf uitmaken en vervolgd worden.

In de praktijk is dit weliswaar nog niet aan de orde en evenmin dreigen de gerechtelijke instanties in België met vervolging, in tegenstelling tot hun Italiaanse collega’s.

Om dergelijke écht draconische maatregelen te vermijden, kunnen we dus best allemaal ons steentje bijdragen aan het niet verspreiden van het virus, al was het maar om juridische consequenties te vermijden.

Wenst U hierover meer informatie, neem dan gerust contact met ons op info@bannister.be of 03/369.28.00.