Het Hof van Cassatie velde op 17 maart 2020 een arrest met betrekking tot : de herkwalificatie van tenlasteleggingen voor de rechter.

Mr. Jorgen VAN LAER van Bannister Advocaten stelde cassatieberoep in tegen een arrest van het hof van beroep te Antwerpen.

Mr. VAN LAER stond een beklaagde bij die zich voor het hof van beroep te Antwerpen diende te verantwoorden voor invoer, uitvoer of vervoer van verdovende middelen in het kader van een vereniging.

Het hof van beroep te Antwerpen had geoordeeld dat een herkwalificatie van de feiten noodzakelijk was.

Wat is een herkwalificatie?

Elk feit dat een overtreding van het Strafwetboek vormt, krijgt een bepaald etiket opgeplakt.

Bijvoorbeeld: indien een persoon onrechtmatig een gsm-toestel van iemand anders heeft weggenomen, krijgt dit feit het etiket “diefstal”. Dat “etiket” wordt ook wel de kwalificatie genoemd.

De rechter is niet gebonden aan de kwalificatie die initieel, bijvoorbeeld in de dagvaarding, aan de feiten wordt gegeven. Het is de verplichting van de rechter om de feiten juist te omschrijven.

Indien de rechter van oordeel is dat de feiten initieel niet juist het juiste etiket kregen (en dus niet juist gekwalificeerd werden), kan hij de feiten herkwalificeren, aldus een nieuw etiket geven.

Echter, een herkwalificatie is verbonden aan bepaalde vereisten.

Zo vereist een regelmatige herkwalificatie dat het feit van de vervolging hetzelfde dient te blijven. Dit wil zeggen dat de rechter door een nieuw etiket op te plakken, het onderliggende feit niet mag veranderen.

De rechter ten gronde mag niet zomaar het feit van de tenlastelegging veranderen door een herkwalificatie. De bevoegdheid van de rechter houdt in dat de rechter zich slechts kan uitspreken over de zaak die hem werd voorgelegd maar dit zonder dat hij deze kan uitbreiden tot feiten of personen die niet in de bevoegdheid begrepen waren.

Toegepast op de betrokken zaak

Dit was volgens Mr. VAN LAER in deze zaak wel gebeurd.

Het hof van beroep te Antwerpen herkwalificeerde de feiten immers van “invoer, uitvoer en vervoer van verdovende middelen in het kader van een vereniging” naar “deelname aan een vereniging”.

Mr. VAN LAER is van oordeel dat er een groot onderscheid is tussen het basisfeit “invoer, uitvoer of vervoer van verdovende middelen” en de verzwarende omstandigheid “uitvoering in vereniging” enerzijds en het basisfeit “deelname aan een vereniging” anderzijds.

Het basisfeit in invoer van verdovende middelen handelt in het daadwerkelijk en noodzakelijk handelen met het weloverwogen doel om tot invoer, uitvoer of vervoer van verdovende middelen bij te dragen en over te gaan. Het gegeven dat dit in vereniging gebeurt, vormt een verzwarende omstandigheid bij het basisfeit.

Het basisfeit deelname aan een vereniging handelt in een totaal andere sfeer, met name waar personen zich organiseren om bepaalde potentiële criminele misdrijven te plegen.

Daar waar bij invoer, uitvoer of vervoer van verdovende middelen respectievelijk een wetenschap aanwezig dient te zijn met betrekking tot het doel, namelijk het uithalen van verdovende middelen, handelt het zich vereniging niet in het voor ogen hebben van een welbepaald misdrijf.

Mr. VAN LAER beargumenteerde voor het Hof van Cassatie dat de herkwalificatie door het hof van beroep te Antwerpen onregelmatig is gezien deze het onderliggende feit wel degelijk verandert.

Volgens het Hof van Cassatie was de herkwalificatie wel degelijk regelmatig gebeurd. Het Hof van Cassatie was van oordeel dat de herkwalificatie de onderliggende feiten niet wijzigde.

Het arrest van het Hof van Cassatie van 17 maart 2020 is een gevaarlijk precedent. Het geeft immers de rechter de vrijgeleide om de aan hem voorgelegde feiten door een herkwalificatie te wijzigen, ook al brengt dit een wijziging van de onderliggende feiten met zich mee.

BANNISTER ADVOCATEN denkt hierbij aan de mogelijkheid om een feit op een wijze zoals voormeld te herkwalificeren teneinde een vrijspraak te vermijden. Dit is vanzelfsprekend absoluut onwenselijk.

BANNISTER ADVOCATEN volgt de nieuwe rechtspraak vanzelfsprekend nauw op.

Wilt U hierover meer informatie of heeft u strafrechtelijke verdediging nodig? Neem dan gerust contact met ons op info@bannister.be of 03/369.28.00.